Philosophia Botanica | Adumbrationes | 334
334. Loca natalia plantarum respiciunt Regionem, Clima, Solum & Terram.
Horticulturae fundamentum dependet a Loco plantarum, unde Canones & Principia artis formanda, quod demonstravi in Actis Stokholm. 1739. p. t.
Milleri The Gardener's Dictionary tradit specialem culturam singulae plantae; at nimis diffusa & onerosa esset haec Methodus Horticulturae per omnes plantarum detectas species.
Habitationes plantarum ex Loco patescunt, quibus constat, unde Plantarum species conquirendae, pro Herbariis, Hortis, Medicina & Oeconomia.
REGIO tradat Regnum, Provincias, Pagos, & ubi rarissimae plantae, loca specialissima.
CLIMA habet tres dimensiones, Latitudinem, Longitudinem & Altitudinem Loci.
Latitudo est ab Aequatore vel Borealis vel Australis, utraque gradibus divisa 90.
Longitudo communiter ab Insula Ferro Canariensium ad eandem numerat 360.
Altitudo perpendicularis est terrae mensura a mari, versus summa cacumina Alpium.
Mensuratur Barometro, secundum elevationem loci perpendicularis descendente, cujus scala ex mensura anglicana haec est:
| unica | . | ½ | hexapoda | 63 |
| 1 | ————— | 133 | ||
| ½ | ————— | 208 | ||
| 2 | ————— | 290 | ||
| ½ | ————— | 377 | ||
| 3 | ————— | 471 | ||
| ½ | ————— | 570 | ||
| 4 | ————— | 676 | ||
| ½ | ————— | 787 | ||
| 5 | ————— | 905 | ||
| ½ | ————— | 1028 | ||
| 6 | ————— | 1158 | ||
| ½ | ————— | 1293 | ||
| 7 | ————— | 1435. |
Vaillantius inter primos Climata assumsit in loco natali plantarum, sed unice latitudinem respexit. e. gr. Panax foliis ternis quinatis sub latitudine 45. 46. Non vero sufficere solam latitudinem, patet ex locis dissitis, diversissimas plantas proferentibus; multo minus longitudinem.
Latitudines Romae Italiae, Pechini Chinae, Noveboraci Americes, sub eodem gradu Boreali ferme sitae sunt.
Romae 41: 51. Pekin. 39. 55. Noveboracum 41. 0.
| Similiter | Palaestina | & | Florida | Boreales. |
| Cafferia | & | Chili | Australes. |
latitudine fere conveniunt (Cap. Bon. Sp. 34: 15. Jerusalem 31. 40.) sed diversissimas plantas alunt.
Longitudine conveninnt Promontorium septentrionale (Nord. Cap), Upsalia, Roma, Caput Bon. Sp. plantis diversissimis.
Altitudo magis conveniens est pro habitatione plantarum.
Aquaticae Plantae Indicae cum Europaeis saepe conveniunt, uti Utricularia, Drosera, Aldrovanda, Nymphaea, Sagittaria.
Alpinae Plantae Lapponiae, Groenlandiae, Sibiriae, Helvetiae, Walliae, Pyrenaeorum, Olympi, Ararat, Brasiliae, licet remotissimae, saepe eaedem sunt.
Strata Telluris supra aquam ubique, ni fallor, eadem & eodam ordine posita sunt: supremum Petra, dein Schistus, tum Marmor, demum Schistus, tandem Cos. It. wgoth. 77.
Sit paratum mari paullo altius plantis pratensibus uberrimis refertum, elevetur adjacens magisque a mari remota terra, mox aliae plantae & sylvestres hanc operient, cujus exempla in It. scan.
SOLIUM respicit Telluris naturam:
Mare aqua salsa refertum, occultat plantas radicibus destitutas, per poros nutriendas, frigoris impatientes:
- Fucus.
- Zostera.
- Najes.
- Cerathophyllum.
- Ulva.
- Spongia.
Littora maris Arena sive Sabulo, sale impraegnato, maris fluctibus ventisque exposita, alunt proprias plantas.
- Salicornia
- Salsola
- Cakile
- Anastatica
- Seriphium
- Arenaria mar.
- Crambe
- Beta
- Atriplex
- Dryngium
- Samolus
- Centaur. minus.
- Glaux
- Triglochin
- Statice
- Isatis
- Hippophae.
Fontes scaturiunt aqua gelida purissima:
- Mnium Fl. su. 913.
- Montia
- Beccabunga.
- Fontinalis
- Hippuris
- Angelica
- Petroselinum.
Fluvii aquam puram, subfrigidam, motu agitatam vehunt.
- Potamogeton
- Sparganium
- Ranunculus capill.
Ripae Fluviorum & Lacuum hyeme sub aqua reconditae.
- Phalaris. Fl. su. 48.
- Lycopus
- Scutellaria
- Lythrum.
- Eupatorium.
- Hydrocotyle
- Limosella
- Ranunculus Fl. su. 459.
- Alsima
- Lysimachia.
Lacus aqua pura repletae, fundo consistenti gaudent.
- Isoetes
- Subularia
- Plantago monanth.
- Lobelia Dortman.
- Spongia
- Nymphaea
- Arundo
- Scirpus
- Elatine minim.
Stagna & Fossae fundo limoso & aqua quieta sunt repleta.
- Chara
- Stratiotes
- Elatine verticillat.
- Vallisneria
- Callitriche
- Typha
- Butomus
- Sagittaria
- Hydrocharis
- Nymphoides.
- Cicuta
- Sium
- Phellandrium
- Rumex britann.
- Ranunculus 457.
Paludes humo lutosa laxa & aqua referta, aestate siccescunt.
- Carex
- Menyanthes
- Sceptr. carolin.
- Scheuchzeria.
- Myrica.
- Calla.
Cespitosae Paludes, refertae humo mixta Sphagno, tectae tuberibus, cinctae aqua limosa, profunda.
- Sphagnum
- Scirpus Fl. su. 42.
- Eriophorum
- Rubus Fl. su. 413.
- Ledum
- Tetralix
- Andromeda
- Oxycoccus.
- Lichen Fl. su. 936.
Inundata loca hyeme repleta aqua, aestate putrida exsiccata, imbribus interdum suffusa.
- Peplis
- Bidens
- Filago Fl. su. 676.
- Cypripedium
- Tamarix
- Saccharum
- Oryza.
Uliginosa mihi sunt loca spongiosa, aqua putrida laborantia, colonis invisa, nec segetis, nec foeni proventui apta, innotescentia propriis plantis.
- Primula Fl. su. 162.
- Valeriana Fl. su. 31.
- Cynosurus Fl. su. 82.
- Aira Fl. su. 71.
- Cardamine Fl. su. 562.
- Pedicularis
- Anthericum ossifr.
- Potentilla frutic.
- Vaccinium 312.
- Ulmaria
- Comarum
- Pinguicula
- Burmannia
- Selinum palustre.
Alpes, Montes altissimi, intrantes Aeris secundam regionem, Arboribus spoliati, summis cacuminibus nive perenni tectis, convallibus humo cespitosa repletis.
- Dryas
- Sibbaldia
- Diapensia
- Azalea
- Andromedae.
- Pediculares alp.
- Ranunculi alp.
- Arbutus Fl. su. 340.
- Alchemilla digit.
- Rumex Fl. su. 294.
- Bartsia 575.
- Thalictrum Fl. su. 455.
- Crocus
- Soldanella
- Betula nana.
- Silene Fl. su. 368.
- Veronica Fl. su. 13.
- Viola Fl. su. 720.
- Gentianae Fl. su. 201. 204.
Rupes constant petris, murisve praeruptis aridissimisque.
- Aira. Fl. suec. 64.
- Aloe
- Mesembryanthem.
- Sedum
- Polygonatum
- Asclepias
- Melica
- Capparis
- Cymbalaria
- Clinopodium
- Origanum.
Montes & Colles sabulosi, aridi steriles, aquam vix admittunt.
- Asperula cynanch.
- Oreoselinum
- Arnica
- Jasione
- Carlina
- Cneorum
- Lithospermum
- Gnaphalium
- Vaccinia rubra.
- Veronica maj.
- Melampyr. Fl. su. 510.
Campi aprici ventibus expositi, sicci, asperi sunt.
- Artemisia campestris
- Pulsatilla
- Stellaria
- Thesium
- Draba
- Buphthalmum
- Adonis lutea
- Medicago falcat.
- Uva ursi
- Myosotis
- Gentianella
- Daucus
- Bellis
- Locusta
- Echium.
Silvae umbrosae terra sabulosa sterili refertae.
- Hypnum 872.
- Linnaea
- Sibthorpia.
- Pyrolae
- Trientalis
- Pulsatill. sylv.
- Empetrum
- Erica
- Melampyrum Fl. su. 514.
- Solidago.
Nemora ad radices montium, inter Lucos, humo spongiosa tecta, umbrosa semper, exhalantia continuo aerem humidiusculum, ventis minime expositum, Plantas Vernales, frigoris & caloris impatientes, alunt.
- Lathraea
- Martynia
- Dentaria
- Adoxa
- Oxalis
- Fumaria bulbosa
- Lunaria
- Impatiens
- Cardamine Fl. su. 561.
- Milium
- Epimedium
- Melampyrum Fl. 512.
- Hepatica
- Anemone
- Pulmonaria
- Orobus vern.
- Paris
- Daphne
- Prenanthes
- Mercurialis
- Allium ursin.
- Chrysosplenium.
- Asperula odor.
- Ranunculus ficar.
- Actaea
- Asarum
- Galanthus
- Leucojum
- Agrimonoides
- Amomum
- Struthiopteris.
- Convallaria vertic.
- Galeobdolon
- Alsine Fl. 371.
- Sanicula
- Cyclamen.
Prata Herbis luxuriantia, campis depressis, convallibusque constant.
- Fertilia
Lotus
Trifolium rubr.
Scorzonera
Campanula
Millefolium
Rhinanthus
Linum cathartic.
Lathyrus lut.
Melampyr. 513.
Galium luteum
Ranunculus acris.
- Exsucca
Briza
Lagopus
Hypochoeris
Lilium Convall.
Viscaria
Bistorta sobolif.
Agrimonia
Helianthemum
Geranium sangv.
Arnica
- Humidiuscula
Alopecurus Fl. 52.
Succisa
Lychnis palustr.
Geum palustr.
Fritillaria
Thalictrum Fl. su. 453.
Opulus
Frangula
Dulcamara
Clymenum paris.
Parnassia.
Pascua differunt a pratis, quod steriliora, sicciora & magis sabulosa.
- Tormentilla
- Pimpinella
- Sagina.
- Euphrasia
- Brunella
- Ranunculus lanceol.
- Poa Fl. suec. 78.
Arva constant agris requietis;
- Aira Fl. suec. 72,
- Aphanes
- Anagallis
- Myosurus
- Rumex hastat.
- Campanula Rap.
- Fumaria vulg.
- Erysimum Fl. su. 555.
- Tribulus
- Scandix
- Myosurus
- Anthemis
- Chamaepithys
- Leontice
- Lathyr. tuberosus.
- Ononis
- Thlaspi.
Agri terra subacta loeta gaudent.
- Chrysanthemum seget.
- Ranunculus echinatus.
- Melampyr. seget.
- Galeopsis
- Sinapis arvens.
- Napus
- Hypecoum
- Agrostemma
- Cyanus
- Delphinium
- Vicia Cracca
- Androsace major
- Convolvulus
- Helxine scand.
- Bromus Fl. 84.
- Lolium annuum
- Triticum Fl. 105.
- Stachys palustr.
- Lycopsis
- Conium
- Sison
- Anethum
- Nigella
- Psyllium
- Adonis pulbosa.
Versurae s. Margines agrorum, tanquam prata stercorata considerantur.
- Festuca Fl. suec. 91.
- Lolium perenne
- Scabiosa
- Cichorium.
- Anchusa
- Cerinthe
- Heliotropium
- Pomaria.
Aegopodium
Chaerophyllum
Chelidonium.
Culta in Hortis Terra, subacta, mixta fertilissima, promovet plantas Hortulanis invisas, inter olera luxuriantes.
- Urtica annua
- Alsine vulg.
- Chenopodium
- Aparine
- Aethusa
- Sonchus
- Euphorbia annua
- Lamium.
Fimeta ex stercore animalium congesta:
- Urtica maj.
- Persicaria
- Asperugo.
- Xanthium
- Blitum
- Ricinus
- Datura.
Ruderata juxta domos, habitacula, vias ac plateas.
- Hyoscyamus
- Absinthium
- Chenopodium 209.
- Plantago
- Verbascum
- Solanum
- Ballote
- Marrubium
- Cardiaca
- Erysimum Fl. 554.
- Cynoglossum
- Lappula
- Caucalis
- Polygonum.
TERRAE plantis faventis, sunt Humus, Arena, Argilla & Creta.
Humus tenuissima est plantarum alimentum primarium, observante Kylbelio.
Plantae itaque pleraeque humo delectantur, uti constat experimento Hortulanorum.
Arena sicca, friabilis, siticulosa est.
- Arena mobilis. S. N. 2.
Arundo Fl. 102.
Elymus Fl. 106.
Carex. Fl. 749. - Arena farinacea. S. N. 1.
Erica
Pinus
Iberis. Fl. su. 536. - Arena vulgaris.
Asparagus
Scleranthus
Peganum
Orrithopus
Ulex
Ceratocarpus - Arena sabulosa, montosa.
Herniaria
Digitalis
Acinos
Serpillum
Androsace Fl. su. 160.
Radiola.
Argilla tempestate humida, unctuosa, sicca autem tempestate indurata est.
- Thlaspi Fl. su. 531.
- Papaver
- Rhaeas
- Persicaria amphib.
- Medicago Fl. su. 621.
- Tragopogon
- Blattaria.
- Hormium glutinos.
- Anthyllis.
Creta in collibus, siccissimis, aridissimis:
- Hippocrepis
- Onobrychis
- Trifol. capit. asp.
- Verbena
- Campanula H. cliff. 4.
- Reseda vulgaris.
- Cheiranth. luteus.
Dignoscitur sic ex sola inspectione plantarum subjecta terra & solum.
Potentilla vulgaris colorem argenteum foliorum induens, indicat in terra latente argillam.
| Melampyrum Fl. su. | 510. | montosa. |
| -- -- -- | 511. | agros |
| -- -- -- | 512. | nemora |
| -- -- -- | 513. | prata |
| -- -- -- | 514. | sylvas |
| Pedicularis Fl. suec. | 504. | uliginosa |
| Aira Fl. suec. | 71. | turfas indicat. |